Thâm hụt ngân sách là gì? Thâm hụt ngân sách trong kinh tế công cộng và kinh tế học vĩ mô chính là tình trạng các khoản chi của ngân sách Nhà nước (ngân sách chính phủ) lớn hơn tất cả các khoản thu, phần chênh lệch đó chính là thâm hụt ngân sách. Trường hợp ngược lại, khi mà các khoản thu lớn hơn các khoản chi được gọi là thặng dư ngân sách. Thu của chính phủ sẽ không bao gồm khoản đi vay. Đi vay chính là một cách mà chính phủ tài trợ cho sự thâm hụt ngân sách. Trong lịch sử, phát hành thêm tiền đã từng là một cách để tài trợ cho thâm hụt ngân sách, nhưng do hậu quả khá nghiêm trọng của nó là dẫn đến lạm phát ở mức cao nên ngày nay cách này hầu như sẽ không được chính phủ của bất cứ quốc gia nào sử dụng nữa. Do chính phủ bù đắp cho thâm hụt ngân sách bằng cách là đi vay, nên lũy kế các khoản thâm hụt ngân sách chính phủ đến một thời điểm nào đó chính là việc nợ chính phủ.
Table of Contents
Thâm hụt ngân sách là gì?
Về mặt định nghĩa
Thâm hụt ngân sách trong tiếng Anh được gọi là Budget deficit. Thâm hụt ngân sách Nhà nước chính là tình trạng chi tiêu vượt quá nguồn thu ngân sách Nhà nước, và phần chênh lệch gọi là thâm hụt ngân sách của Nhà nước.
Các thuật ngữ liên quan
Ngân sách Nhà nước chính là tổng các kế hoạch hàng năm về chi tiêu và thu nhập của Chính phủ.
Thặng dư ngân sách Nhà nước là khi tất cả các loại thuế và các nguồn thu khác lớn hơn so với chi tiêu chính phủ trong một năm.
Ngân sách cân bằng là khi mà số thu và số chi của chính phủ bằng nhau trong một giai đoạn nhất định.
Nợ chính phủ (nợ công) chính là tổng những khoản vay hay tổng các khoản nợ tồn của chính phủ. Nợ ở trong nước là nợ của chính phủ một nước đối với công dân của nước đó. Nợ nước ngoài là nợ của chính phủ đối với người của nước ngoài
Cách xác định
Nếu ta kí hiệu T là thu ngân sách của Nhà nước, G là số chi tiêu của chính phủ, B là hiệu số giữa thu ngân sách của Nhà nước và chi ngân sách của Nhà nước thì ta có:
B = G – T
- B < 0 thì Thặng dư ngân sách Nhà nước
- B = 0 thì Ngân sách Nhà nước cân bằng
- B > 0 thì Thâm hụt ngân sách Nhà nước
Tùy thuộc vào tình hình kinh tế và các sự kiện khác nhau, thu và chi thực tế có thể sẽ lớn hoặc nhỏ hơn so với dự kiến. Khi lâm vào tình trạng thâm hụt ngân sách thì chính phủ sẽ phải đi vay công chúng để trả cho những khoản nợ của mình.
Ý nghĩa
Các lí thuyết kinh tế học hiện đại cho rằng ngân sách nhà nước không nhất thiết lúc nào cũng phải thăng bằng. Vấn đề là quản lí thu chi sao cho ngân sách không bị thâm hụt quá lớn và bị kéo dài.
Khi mà nền kinh tế vận động theo chu kỳ thì chính chu kỳ kinh doanh tác động không nhỏ đến thâm hụt ngân sách của Nhà nước. Thường thì thu ngân sách Nhà nước sẽ tăng lên trong thời kỳ nền kinh tế phồn thịnh (giai đoạn mở rộng) và giảm đi ở trong thời kỳ suy thoái.
Ngược lại với chi ngân sách của Nhà nước tăng trong thời kỳ suy thoái và sẽ giảm trong thời kỳ phồn thịnh. Chính vì vậy mà thâm hụt ngân sách cảu Nhà nước càng trầm trọng trong thời kỳ suy thoái, bất chấp tất cả mọi cố gắng của chính phủ.
Phân biệt
Để có thể hiểu sâu hơn về vấn đề thâm hụt, chúng ta sẽ cần phân biệt các khái niệm sau:
- Thâm hụt ngân sách thực tế chính là thâm hụt khi số chi vượt quá số thu thực tế trong một thời kỳ nhất định.
- Thâm hụt ngân sách cơ cấu là thâm hụt tính toán trong trường hợp nếu như nền kinh tế đang hoạt động ở mức sản lượng tiềm năng.
- Thâm hụt ngân sách chu kì là thâm hụt ngân sách bị động do tình trạng chu kỳ của kinh doanh. Thâm hụt chu kỳ sẽ bằng hiệu số của thâm hụt thực tế và thâm hụt cơ cấu.
Trong ba loại thâm hụt như trên, thâm hụt cơ cấu sẽ phản ánh được kết quả hoạt động chủ quan của chính sách tài khóa như là định ra thuế suất, các chương trình thanh toán qua chuyển nhượng. Vì vậy, để đánh giá được kết quả của chính sách tài khóa người ta sẽ sử dụng thâm hụt này.
Kết luận
Và có thể tìm hiểu rõ được về vấn đề về câu hỏi thâm hụt ngân sách là gì với bài viết trên đã tóm tắt ngắn gọn và dễ hiểu nhất cho các bạn có thể tham khảo.
